Бегам па пушчы - Несцеравічы

Вёска Несцеравічы знаходзіцца на шляху з Івянца на возера Кромань. Каб дабрацца туды з Налібак, трэба ехаць у заходнім напрамку па Навагрудскай вуліцы. Сёння мы мяняем напрамак і бяжым кросам з Несцеравіч у Налібакі.


Наша траса складае каля 5 км. Бяжым каля 18.00 гадзіны, надвор'е - каля 4 градусаў.

Наш шлях мы пачынаем ад уезду ў Несцеравічы з бок вёскі Ніўнае. Тут мы робім размінку і першыя здымкі. Несцеравічы - гэта вёска-рака. Яна з'яўляецца часткай Налібацкага сельсавета і налібацкай парафіі святога Бартламея.

Дабрацца ў Несцеравічы можна і аўтобусам са Стоўбцаў. Аўтобус курсуе штодзённа. Траса з раённага цэнтра складае каля 45 км. За гадзіну аўтобус заімчыць вас з Несцеравіч на чыгуначную станцыю, адкуль вы можаце дабрацца амаль у любую кропку краіны.

Несцеравічы - гэта тыповая пушчанская вёска. З усіх бакой - лес. Ад дзікоў і ваўкоў няма спасу - скардзяцца мясцовыя жыхары.

Падчас аперацыі "Герман" улетку 1943 года нацысты спалілі Несцеравічы. Вёска пачала адбудоўцца пасля вайны. Будынкі - прыклад тыповай драўлянай вясковай архітэктуры Беларусі.

Сёння ў Несцеравічах жыве менш сотні жыхароў. Вёска паволі аджывае сваё, пусцее. Сустрэць чалавека - гэта трэба пастарацца і вышукваць вачыма па дварах.

Пушчанскія краявіды ў Несцеравічах. Да лесу - рукой падаць. Улетку несцяроўскія людзі зарабляюць на жыццё ягадамі. Сёлета загатоўшчыкі плацілі за кілаграм 22 тысячы. А чарніцаў навокал - мора. На пытанне, у якім баку ягад найбольш, мясцовая жанчына ўсміхаецца: - Не скажу, бо ўсё нам летам павыбіраеце.

Большасць хат у вёсцы - не абшытыя дошкамі і не памаляваныя. Для пушчанскіх вёсак гэта рэдкая з'ява, бо мясцовыя людзі любяць маляваць будынкі стракатымі колерамі.

Несцераўцы - каталікі. З кожнага ўезду ў вёску стаяць крыжы.

Старых апусцелых дамоў больш, чым жылых. Цяжка паверыць у тое, што яшчэ 15 гадоў таму амаль у кожным двары бушавалі ўнукі з гораду, а ўвечары на лаўках паабапал дарогі не было аніводнага вольнага месца.

Сёння пра гэта няма і напаміну. На кожным другім двары - замок, як смяротны прысуд вёсцы.

Вялікі кантраст да пустых двароў - дагледжаныя агароды. Пакуль яны маюць гаспадара, Несцеравічы жывыя.

А гэта, дарэчы, рэдкая карціна і для Налібак. Мала хто сёння ў вёсцы адважваецца трымаць кароў. Гара працы, сенакосы, ветэрынары. Прасцей выйсці па млека да аўталаўкі.

Але ёсць сярод несцераўцаў і аматары натуральнай гаспадаркі.

У Несцеравічах адна вуліцы - Цэнтральная. У 1994 годзе паклалі асфальт. Калгасная тэхніка па дарозе амаль не ездзіць дык вуліца захавалася не ў кепскім стане.

Чысты куток амаль у кожным двары. Чаго душыцца ў хаце, калі пра чысціню можна дбаць і на вуліцы.

А такі во від маюць несцераўцы са сваіх туалетаў у дварах.

Апусцелыя двары ўсё часцей набываюць гарадскія жыхары, якія потым будуць лецішчы паводле ўласных густаў. Сціпленька, але з густам :-)

Несцяроўскае вакно і густоўныя пасляванныя фіранкі. У справе густу несцяроўцы традыцыяналісты.

Лясная дарога ў Налібакі. Гэтым гасцінцам мясцовыя вернікі дабіраліся па нядзелях у налібацкі касцёл.

Але сёння мы ідзем іншай дарогай. Вяртаемся з выгану на галоўную вуліцу.

Дарэчы, у 1960-ыя гады Несцеравічы славіліся сваім майстрам па вырабе свісткоў для паляўнічых, якімі вабілі жывёлу, панам Губарам.

Несцяроўцы - адданыя сваёй веры людзі і не саромеюцца гэта паказваць.

Ідзеш па вуліцы і адчувае паўсюль водар яблыкаў.

Людзі дбаюць пра парадак у сваёй вёсцы. Усё хораша пакошана, лісце прыбранае, дарога змеценая дзяркачамі.

Некаму пашанцавала з маляўнічым дваром ажно да самага лесу.

Вясной у маі ля гэтага крыжа несцяроўцы збіраюцца на маёўкі, падчас якіх моляцца да Божай Маці.

Чарговы апусцелы дом. Гаспадара ня стала нядаўна.

Лавачка пад векавым дрэвам, дзе несцяроўцы гаманілі пра жыццё, а ўнукі, развесіўшы вушы, слухалі аповяды дзядоў.

Дарога на Кромань. Да славутага пушчанскага возера - 10 км.

Гэта не хобітаўскі дамок. Гэта склеп. Тут несцяроўцы хаваюць на зіму свае багацці: грыбы, кампоты, бульбу.

Напрыканцы вуліцы паварочваем управа. На Налібакі - вунь за той лес. Пачынаем нашу прабежку.

У лесу звяртае ўвагу цікавы факт - праз кожныя некалькі метраў па шпакоўні. Пяцёрка з плюсам налібацкім леснікам.

У Новай Англіі ў ЗША турысты адмысловы восенню ездзяць па лясах, каб цешыцца каляровымі лістамі на дрэвах. Мы таксама спыняемся на імгненне, каб пстрыкнуць фотку. Заадно і зробім глыток вады з несцяроўскай студні.

Плэер і навушнікі нам сёння непатрэбныя. Цешымся кожным імгненнем і слухаем шум лесу. А паветра свежае, што ажно ў галаве круціцца. У такіх выпадках вясковыя людзі смяюцца: - Во гарадскі на свежым паветры млее, давай яго пад выхлапную трубу, мо палягчае.

Наш лес, што мадэль - стройны і роўненькі.

Перад Налібакамі прабягаем праз Целяхі.

Целяхі лічацца налібацкім засценкам. Тут некалі жыла шляхта. Кажуць, што галоўным уу вёсцы быў пан Целях, які і даў назву мясцовасці.

Кто ты естэсь? - Поляк малы! Цікава, што польскі герб тут - без кароны. Гэта некалі быў сімвал Польскай народнай рэспублікі, лаяльнай СССР.

А вось і наша сталіцы пушчы. Спыняем нашу прабежку і далей ідзем спакойнай хадою.

Пасля такой дарогі можна і адпачыць троху, пасядзяўшы ля возера і папіваючы несцяроўскую ваду.

Фота і апісанне ДГ.